Samorządy i spółki komunalne będą potrzebować dalszego wsparcia by utrzymać aktywność inwestycyjną

28 września 2020

Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) przeprowadził jedyne w Polsce kompleksowe badanie budżetów samorządów i spółek komunalnych wśród gmin, powiatów i województw. Z badania wynika, że samorządy obawiały się dużego ubytku dochodów podatkowych w związku z COVID-19. Dane Ministerstwa Finansów za lipiec są optymistyczne, jednak samorządy i ich spółki mogą potrzebować dalszej pomocy, by utrzymać aktywność inwestycyjną w najważniejszych sektorach.

Link do raportu

Komentarz audio głównego ekonomisty BGK - Mateusza Walewskiego

Jednostki samorządu terytorialnego (JST) są ważnym partnerem w realizacji misji Banku Gospodarstwa Krajowego, jaką jest wspieranie zrównoważonego rozwoju. Dlatego bank, jako jedyny w Polsce, przeprowadził tak szczegółowe badanie sytuacji finansowej samorządów.

- Naszą misją jest rozwój społeczno-gospodarczy kraju. Realizujemy ją wspierając polskie regiony w inwestycjach i pomagając w tak trudnych czasach, jak obecne. Zaangażowanie BGK w sektor samorządowy to około 12 mld zł. To niebagatelna kwota, która trafia do samorządów. Wyniki naszego badania pomogą lepiej zrozumieć potrzeby samorządów i wyzwania, przed którymi stoją. BGK i inne instytucje wyposażone w tę wiedzę, będą mogły jeszcze lepiej wesprzeć polskie gminy, powiaty i województwa – tłumaczy Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes zarządu BGK.

Według deklaracji samorządów wydatki już poniesione i planowane na przyszłość w związku z przeciwdziałaniem skutkom pandemii COVID-19 mogą stanowić 1-2 proc. wydatków bieżących. W skali kraju łączna kwota może sięgać 3-4 mld zł. W trakcie badania JST prognozowały też istotne spadki dochodów własnych.

- Spadki dochodów podatkowych z PIT i CIT deklarowane na przełomie czerwca i lipca sięgały 10-15 proc. i były znacząco wyższe niż wartości z lipcowych danych i prognoz budżetowych Ministerstwa Finansów. Prawdopodobnie rzeczywisty stan budżetów samorządów będzie lepszy niż sądzili przedstawiciele JST. Warto też podkreślić, że samorządy już korzystają ze środków przeznaczanych na walkę z kryzysem. Część z nich pochodzi z zarządzanego przez BGK Funduszu Przeciwdziałania COVID-19. Dalsze działania, opracowane także na bazie wyników naszej analizy, powinny w jeszcze większym stopniu wspomagać samorządy. Przede wszystkim po to, by pozwolić władzom lokalnym i spółkom komunalnym zrealizować ich wcześniejsze plany inwestycyjne, a nawet zachęcić do dodatkowych inwestycji w kluczowych obszarach – mówi Mateusz Walewski, główny ekonomista BGK.

Choć samorządy w reakcji na kryzys planują przede wszystkim ograniczać wydatki bieżące, to z badania BGK wynika również, że znaczna część samorządów może być zmuszona do cięcia wydatków inwestycyjnych w tym i w kolejnych latach. Redukcję inwestycji planuje od około 10 do 30 proc. samorządów.

- Przeciwdziałanie skutkom pandemii jest podzielone na trzy etapy. Pierwsze dwa to utrzymanie płynności finansowej, najpierw za pomocą dotacji i subwencji, a potem instrumentów kredytowych, trzeci to inwestycje – zarówno rządowe, jak i samorządowe. Inwestycje publiczne mają rozruszać gospodarkę i stworzyć koło zamachowe także dla intensyfikacji prywatnych projektów inwestycyjnych. Dlatego tak ważne są programy i rozwiązania wspierające inwestycje samorządowe. W ich realizacji ważną rolę odgrywa BGK – tłumaczy Mateusz Walewski.

Znaczącą część zadań samorządy realizują przez spółki komunalne. W wielu sektorach realizacja tych zadań będzie wymagała zaciągania przez spółki nowych kredytów. Gminne spółki komunalne planują dodatkowe zadłużanie często w sektorach ciepłowniczym i wielobranżowym. W województwach i powiatach są to natomiast przede wszystkim szpitale.

- Tylko nieznaczny odsetek samorządów i spółek planuje zaciąganie zobowiązań w sektorze pozabankowym. To ważna informacja z punktu widzenia bezpieczeństwa finansowego kredytobiorców. Znając plany samorządów będziemy mogli lepiej przygotować się do ich wspierania w kolejnych miesiącach – dodaje główny ekonomista BGK.

Wyniki badania BGK pomogą zrozumieć potrzeby i wyzwania samorządów. Analizy będą pomocne dla wielu instytucji w przygotowaniu odpowiedniego wsparcia dla JST tak, by obecny kryzys w jak najmniejszym stopniu dotknął priorytetowych obszarów działań samorządów.

Bank Gospodarstwa Krajowego to państwowy bank rozwoju – jedyna taka instytucja w Polsce. Bank aktywnie wspiera rozwój społeczno-gospodarczy kraju. Realizując strategiczne projekty rozwojowe, finansuje m.in. największe inwestycje infrastrukturalne, zwiększa dostęp Polaków do mieszkań oraz pobudza przedsiębiorczość polskich firm w kraju i za granicą. Jest inwestorem w funduszach, których aktywami zarządza Polski Fundusz Rozwoju. Pracownicy banku mają wysokie kompetencje w realizacji projektów służących rozwojowi kraju. Dbając o zrównoważony rozwój kraju, bank jest obecny w każdym regionie Polski. W 2018 r. rozpoczął ekspansję, otwierając przedstawicielstwa zagraniczne, które dziś działają już w Brukseli, Frankfurcie, Londynie i Amsterdamie. BGK ma unikalne doświadczenie w finansowaniu, inwestowaniu, udzielaniu poręczeń i gwarancji oraz dystrybucji funduszy unijnych. Odgrywa znaczącą rolę w realizacji Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, która jest kluczowym dokumentem w polityce gospodarczej Polski. Podstawą działalności BGK jest odpowiedzialny, etyczny i zrównoważony biznes, dlatego bank podejmuje szereg inicjatyw promujących przedsiębiorczość, innowacje, ekologię i uczciwe traktowanie pracowników, partnerów i klientów.

Biuro Prasowe