800 miejsc pracy, dach nad głową dla bezdomnych, a przede wszystkim produkty i usługi skierowane do lokalnych społeczności, to efekty programu pożyczkowego dla podmiotów ekonomii społecznej ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Z inicjatywy, którą prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego, skorzystało już ponad 700 fundacji, spółdzielni socjalnych i stowarzyszeń.
Program ekonomii społecznej to tanie pożyczki dla przedsiębiorstw społecznych czyli spółdzielni socjalnych, spółdzielni pracy, inwalidów i niewidomych, organizacji pozarządowych, ale również spółek prawa handlowego prowadzących działalność non for profit (działają nie dla zysku, a środki finansowe przeznaczają wyłącznie na potrzeby funkcjonowania i realizacji celów statutowych). Program działa w całej Polsce. Do końca października br. z programu skorzystało już ponad 700 przedsiębiorstw ekonomii społecznej (PES), które otrzymały pożyczki o wartości ok. 90 mln zł. Do dyspozycji jest jeszcze ok. 110 mln zł.
Przedsiębiorstwa społeczne nastawione są na połączenie zysku społecznego z ekonomicznym, dlatego pełnią ważną rolę w lokalnych społecznościach i gospodarce. Wsparcie BGK dla PES jest ściśle związane z naszą misją wspierania zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Dzięki pożyczkom z programu zainicjowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, powstało już 800 miejsc pracy i właśnie powstaje kolejnych 300 - powiedział Przemysław Cieszyński, członek zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego.
Przedsiębiorstwa społeczne mają ograniczone możliwości korzystania z oferty banków komercyjnych. Ich kondycja finansowa wynika ze specyfiki działalności, w której cele społeczne przeważają nad ekonomicznymi. Są mniej konkurencyjne niż przedsiębiorstwa działające dla zysku, czasem zatrudniają osoby, które z różnych powodów nie odnajdują się na rynku pracy. Dla wielu podmiotów taka pożyczka stanowi więc jedyną możliwość uzyskania wsparcia finansowego.
Podmioty ekonomii społecznej mogą starać się o:
- pożyczkę na start, do wysokości 100 tys. zł – dla podmiotów działających nie dłużej niż 12 miesięcy,
- pożyczkę na rozwój, do 500 tys. zł – dla podmiotów o dłuższym niż 12 miesięcy okresie działalności.
Dać wędkę, a nie rybę
Podmioty ekonomii społecznej często zajmują się rozwiązywaniem problemów społecznych ważnych dla lokalnej społeczności – dają pracę tym, którzy nie znajdują jej na rynku. Jednym z pożyczkobiorców jest Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna Arte z Bielawy, która świadczy różnorodne usługi: buduje, remontuje, sprząta biura, pielęgnuje zieleń, a nawet produkuje gadżety reklamowe. Przede wszystkim jednak Arte, dając pracę, pomaga w wychodzeniu z nałogu, bezdomności i biedy.
W spółdzielni kontynuujemy pracę, którą robimy na ulicy, wśród osób defaworyzowanych, tych którzy się pogubili. Pożyczka spowodowała, że nasza służba mogła się rozwinąć. Kupiliśmy gospodarstwo, tam robimy hostel dla ludzi. Działamy, rozwijamy się, a dzięki temu jeszcze lepiej pomagamy ludziom – mówi Jarosław Pilecki z Wielobranżowej Spółdzielni Socjalnej ARTE.
Otrzymane środki spółdzielnia przeznaczyła na zakup budynku, w którym schronienie znajdują bezdomni, byli więźniowie, osoby, które ukończyły pobyt w ośrodkach odwykowych. Kolejny etap działań zakłada powstanie 10 domków wolnostojących, przeznaczonych dla kobiet z dziećmi z rodzin dotkniętych przemocą. Spółdzielnia ta otrzymała również główną nagrodę w zorganizowanym przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w partnerstwie z BGK konkursie dla podmiotów ekonomii społecznej „Znaki Jakości Ekonomii Społecznej i Solidarnej 2018”.
Przykłady przedsięwzięć realizowanych przez innych pożyczkobiorców to np. sfinansowanie akademickiego zespołu placówek oświatowych. Powstało też przedszkole i klub dziecięcy z placem zabaw. Za pieniądze z pożyczek spółdzielnie kupują też specjalistyczny sprzęt, na przykład wózki widłowe czy podnośniki nożycowe, dzięki któremu mogą rozszerzyć swoje usługi.
Kto korzysta z pożyczek
Po pożyczki najczęściej sięgają fundacje i stowarzyszenia (ponad połowa wszystkich pożyczkobiorców) oraz spółdzielnie socjalne (prawie 33 proc. pożyczkobiorców). Pozostali to spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych oraz spółki z o.o. prowadzące działalność non for profit. Zdecydowaną większość stanowią przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 10 osób (2/3 pożyczkobiorców). Zaledwie 6 proc. wszystkich pożyczkobiorców to przedsiębiorstwa średnie, zatrudniające ponad 50 osób. Pożyczek na terenie całego kraju udzielają dwie instytucje finansowe: Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych S.A. oraz Fundusz Regionu Wałbrzyskiego.
O programie ekonomii społecznej
Program rozwoju ekonomii społecznej ma na celu zwiększenie liczby PES korzystających ze zwrotnych instrumentów finansowych poprzez zapewnienie dostępu do źródeł finansowania ich działalności. Bank Gospodarstwa Krajowego pełni w programie rolę menadżera funduszu funduszy, działającego na podstawie umowy zawartej z Ministrem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. BGK w trybie przetargu wybiera pośredników finansowych, których rolą jest udzielanie pożyczek. Program jest wdrażany w działaniu 2.9 Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020.
